Bliżej świata: Na Cypr w grudniu

Cypr ma prawie 12 tys. lat historii. Wyspa położona w basenie Morza Śródziemnego, geograficznie należącą bardziej do Bliskiego Wschodu niż do Europy, gościła na swoich ziemiach prawie wszystkie ludy pojawiające w tym akwenie. Cypryjska wyspa była za duża i leżała za blisko dominujących imperiów, aby móc zachować niezależność. Począwszy od Greków, przez Fenicjan, Rzymian, Bizantyjczyków, Arabów, Krzyżowców, Wenecjan, Turków, a kończąc na Brytyjczykach Cypr przechodził z rąk do rąk, aby uzyskać niepodległość dopiero w 1960 r. W 1974 r., po krótkiej wojnie z Turcją, Cypryjczycy utracili 1/3 swojego terytorium, które jest do dziś okupowane przez wojska Ankary. 1 maja 2004 r. Republika Cypru, m.in. wraz z Polską, została członkiem Unii Europejskiej (UE).

Ten króciutki rys historyczny jest istotny, bo zmienne dzieje do dziś nadają specyficznych cech tej wyspie. Dla Polaków pierwszą z nich jest łatwość przekroczenia granicy. Cypr co prawda nie jest częścią obszaru Schengen, ale wymagane formalności przy wjeździe są minimalne. Wystarczy przedstawiać ważny dowód osobisty. 1 stycznia 2008 r. Cypr wszedł do strefy euro, co upraszcza skonfrontowanie cen wakacji z takimi państwami jak Chorwacja, Grecja, Hiszpania czy Włochy. Dla polskich turystów euro jest też ułatwieniem, bo z walutą europejską są bardzo dobrze obeznani, a jej zakup nie stanowi jednorazowego zdarzenia, jak w przypadku pozyskiwania środków płatniczych np. w Albanii czy Turcji.

Utrudnieniami, dziedzictwem ponad 80-letniego panowania Wielkiej Brytanii na Cyprze, są lewostronny ruch samochodów i brytyjskie wtyczki elektryczne. Ten pierwszy nie jest na tyle intensywny, żeby stanowił poważną przeszkodę dla kierowcy mającego doświadczenie jazdy po Polsce, a te drugie, nawet gdy zapomni się przełączki, można zastąpić kombinacją tradycyjnej wtyczki z ołówkiem, a więc stosując metodę znaną każdemu Polakowi mieszkającemu w Albionie. Jednak nie wszystkie pozostałości po Imperium Brytyjskim są kłopotem. Miłośnicy piwa będą na pewno zadowoleni, bo ten trunek nadal odmierza się na Cyprze w pintach, a więc jednostce stosowanej w londyńskich pubach.

Czego można oczekiwać po pogodzie na Cyprze w grudniu? Przewodniki przekonują, że temperatura w dzień nie przekracza 20 stopni Celsjusza, a ostatni miesiąc roku miejscowi uznają za deszczowy. Odczucia pogodowe są jednak względne, Co Cypryjczyk uzna za zimę, Polak potraktuje jak początek, albo koniec lata. Na wybrzeży temperatura jest zazwyczaj wyższa o kilka stopni niż w głębi wyspy. Mieszkańcy z północnych krajów Europy na pewno znajdą okazję do kąpieli, bo woda jest cieplejsza niż w lecie w kanale La Manche, Bałtyku czy Morzu Północnym. Słońce jest zagwarantowane. W dodatku w porównaniu z naszą szerokością geograficzna, choć dzień nie trwa dłużej, jest o wiele jaśniej. Przeniesienie się z Polski na Cypr, to jak wymiana żarówki z 40 na 100 Wat-ową. Należy jednak pamiętać o znacznej różnicy temperatur i po zachodzie słońca warto posiadać cieplejsze okrycie.

Miłośnicy plażowania w grudniu będą na Cyprze z pewnością zaspokojeni, tym bardziej że ładnych plaż nie brakuje. I choć Polacy są "rozpuszczeni" piaszczystym wybrzeżem Bałtyku, to cypryjskie plaże, takie jak Landa, Nissi czy Musan położone niedaleko Ajia Napy nie zawiodą, a widoki rekompensują mniejszą ilość piasku. Ajia Napa jest również ośrodkiem rozrywki, który został rozwinięty po 1974 r., kiedy po wojnie z Turcją Cypryjczycy utracili Famagustę. Wcześniej jej dzielnica Warosia pełniła rolę kurortu z licznymi klubami i barami. Kto woli jeszcze bardziej nowoczesne otoczenie i sporty wodne powinien udać się do luksusowej mariny w Ajia Napie, wybudowanej w latach 2016-2021.

Doświadczeni turyści, którzy widzieli wiele wspaniałych zabytków antycznych basenu Morza Śródziemnego mogą cypryjskimi atrakcjami być rozczarowani, bo trudno je porównywać do Partenonu czy Koloseum. Niemniej odwiedzenie parku archeologicznego z mozaikami w Pafos oraz starożytnego teatru i domu Eustoliosa w Kourion będzie stanowić wspaniałą wycieczką dla rodzin z mniejszymi dziećmi, dla których pobyt w obu muzeach nie będzie się dłużył. Wizytę można potraktować, jako znakomity wstęp do bardziej wymagającego zwiedzania świadectw antycznej kultury i historii. Z kolei zwolennicy małych miejscowości nie mogą nie pojechać do Lefkary. To tradycyjna wioska, znana z wyrobu koronek i srebrnych ozdób. Lefkara oferuje wszystko czego oczekują wędrowcy poszukujący lokalnej tradycji i atmosfery świata z wcześniejszych epok. W dodatku w grudniu w Lefkarze nie ma dużo turystów, co pozwala na spokojną kontemplację tego miejsca.

Położenie Cypru powoduje, że jest on skazany na posiadanie znakomitej kuchni, która czerpie z najlepszych przepisów znanych również w Grecji, Turcji czy Libanie. Zdrowe śródziemnomorskie menu zawiera wiele warzyw i nabiału, ale również mięso i ryby. Na stołach króluje meze, czyli od kilku do kilkunastu różnych dań podawanych na niewielkich talerzach. Meze może mieć charakter mięsny (częściej w głębi kraju) albo rybny (na wybrzeżu). Wielką zaletą tego rodzaju posiłków jest możliwość wyboru konkretnych potraw, co oznacza że każdy znajdzie coś dla siebie i nie ma obawy, że wstaniemy od stoły głodni. Warto zwrócić uwagę na cypryjskie ziemniaki, które dzięki warunkom klimatycznym i odpowiedniej, czerwonej glebie zbiera się trzy razy do roku. Oczywiście jedzeniu akompaniuje miejscowe wino. Na Cyprze pije się więcej wina białego z uwagi na gorące miesiące letnie. Najbardziej tradycyjnym miejscowym winem jest deserowe commandaria o bursztynowym odcieniu.

Jeden z cypryjskich specjałów zasługuje na osobny akapit. To halloumi. Tradycyjnie ten ser był wytwarzany z koziego i owczego mleka. Obecnie, z uwagi na konieczność zwiększenia produkcji, jest wytwarzany również w połączeniu z mlekiem krowim. To jedyny ser na świecie, który nie topi się podczas smażenia lub grillowania. Dopiero w 2021 r., po długich staraniach władz cypryjskich, ser wpisano do unijnego rejestru produktów o chronionej nazwie pochodzenia. W ostatnich latach Cypryjczycy eksportują ok. 40 tys. ton tego sera, a niektórzy nazywają go białym złotem. Do dziś halloumi wytwarzany jest metodą tradycyjną, o czym można się przekonać odwiedzając dom Sofii i Andreasa w Letymbou. Poza serem małżeństwo wypieka chleb i tradycyjne świąteczne słodycze, w tym ciastka zwane melomakaronami.

Podczas pobytu na wyspie, przynajmniej w grudniu, nie spotyka się turystów z plecakami. Jest to celowa polityka ministerstwa turystyki Cypru, które stara się promować swój kraj, jako miejsce docelowe na wypoczynek dla rodzin i klasy średniej. Oczywiście istnieje infrastruktura dla osób podróżujących z namiotami, ale władze preferują zdecydowanie agroturystykę, której obiekty nie są zazwyczaj położone na wybrzeżu. Dobrym przykładem jest wioska Tochni, położona ok. 3 km od najbliższej plaży, gdzie można spędzić wakacje jeżdżąc na rowerze lub uprawiając jogę. Natomiast odwiedzających z większym budżetem mogą zainteresować hotele znanych marek, jak choćby niedawno oddany do użytku po renowacji Radisson Beach Resort pod Larnaką położony tuż przy plaży.

Podróż na Cypr w grudniu można polecić zarówno rodzinom z dziećmi, chcącym spędzić nietypowe święta Bożego Narodzenia, jak i osobom pragnącym uciec na kilka dni od szarego nieba północnej Europy i skorzystać ze wspaniałego śródziemnomorskiego słońca, aby naładować akumulatory na kolejny rok. Innymi słowy wypad na Cypr można potraktować jako ferie świąteczne albo jako rodzaj city trip, który w tym przypadku należy nazwać island trip. W grudniu Wyspa Afrodyty nikogo nie powinna zawieść, bo poza opisanymi zaletami Cypr wydaje się ciągle miejscem skrojonym w skali człowieka, gdzie póki co olbrzymie, wielopiętrowe bloki mieszkalne nie opanowały całego nadmorskiego wybrzeża.

Fot.: K.Loga-Sowiński